Sağlıklı ve Etkili İletişim

Günlük hayatta kendimizi ifade etmek adına, duygu ve düşüncelerimizi ailemiz, sosyal çevre, arkadaş, dost vs. ile paylaşır, aktarım sağlarız. Dolmuşta para üstü veren şoföre gülümseyerek teşekkür etmek, bir tanıdığa selam vermek, tartışmak, fikir almak vs. şeklinde uzar gider bu iletişim örnekleri. Peki, günlük hayatta ne kadar sağlıklı iletişim kurabiliyoruz Ne kadar dinliyor, kendimizi ne kadar ifade edebiliyoruz

Duygu, düşünce ve tecrübeleri konuşarak, yazılı, beden dili veya başka yollarla kişinin karşı tarafa aktarması, özetle iletişimin tanımını oluşturur. İletişim insanlık tarihi boyunca hep var olmuştur. İnsanoğlu yeri gelmiş dumanla, yeri gelmiş mağaralara bir şeyler karalayarak iletişim kurmayı başarmıştır. İletişim yöntemleri zamanla evrilmiş ve değişmeye de devam etmektedir. Güvercinlerle mektup yollayan, duman yakarak kendini ifade etmeye çalışan insanoğlu, günümüzde binlerce kilometre uzaklığa birkaç dokunuşla anlık görseller paylaşarak bunu kolaylıkla sağlayabilmektedir. Demem o ki birey başka biri ile bağ kurmayı bir ihtiyaç olarak görüyor ve bu hazdan besleniyor.

Peki, günlük hayatta iletişimin kalitesini artırmak için neler yapılmalı

Öncelikle aktarılmak istenen bilgiyi sade, anlaşılır ve doğru cümle veya kelimelerle aktarmak iletişimin kalitesini her zaman arttırır. Amaç kendimizi ifade etmek veya bilgi aktarımı yapmaksa komplike kurulan cümleler veya yanlış kelimeler üzerine kurulu cümlelerin, karşı tarafın bilgiyi özdeşleştirmesindeki kalitesini azaltabilir. Yani iletişimde kullanılan kelime veya cümlelerin sizi vezir edeceği gibi rezil de edebileceğini unutmayın. Bir diğer önemli unsurun karşı tarafı dinlemek ve anlamaktan geçtiğini düşünüyorum. İnsanlar bazen karşı tarafın cümlesi veya anlatısı bitmeden sonunu tahmin ederek, zihninde cevap hazırlarlar. Bu da karşı tarafı dinlememek, anlamamak sadece konuşma sırasının kendisine geldiğinde zihninde ne cevap vereceğini tasarlamaya yol açar ki iletişimin kalitesini düşüren bir diğer unsurdur. Kişinin kendisini ifade etmesine izin vermeli, aktarılan bilgiyi dinlemeli ve anlamalı, sözünü sıklıkla kesmemeliyiz.

Etkili iletişimi kuvvetlendirmek adına, sözlü ifadeyi sözsüz ifadeyle desteklemek etkin bir yoldur. Kendimizi ifade ederken, bilgiyi aktarırken göz teması kurmak, jest ve mimikleri yerinde kullanmak iletişimin kalitesini artırdığı gibi karşı tarafın da kendisinin gerçekten dinlendiğini ve anlaşıldığını hissettirir. Siz, sizi gerçekten dinleyen, konuşurken göz teması kuran, kendisini rahat ifade edebilen ve anlaşılabilir birisi ile iletişim kurmak istemez misiniz Bu aynı zamanda size duymuş olduğu saygıyı da gösterir.

Etkili iletişimde bir diğer önemli unsur da empatidir. Empati kısaca, bildiğiniz üzere, kişiyi anlamak adına, kendisini onun yerine koyma şeklidir. Karşı taraf kendini ifade ederken, bir sorunundan bahsederken, konuşma sırası bize geldiğinde empati kurmadan kendi sorunlarımızla cevap vermemiz, kendi hayatımızdan örnekler verip konuyu saptırmamız, karşı tarafın anlatımını kesmesine, kalitesiz bir iletişime yol açabilir. Kim olursa olsun karşı tarafa ilgili olduğumuzu gösterip, yapmacık davranışlardan uzak kalmak, sağlıklı bir iletişimin önemli bir parçasıdır.

Doğru ve etkin bir iletişimin bireyin toplumdaki saygısını artıracak bir sanat olduğunu düşünüyorum. İletişim hayatın bir parçasıdır. İnsanlar iletişim sayesinde uzlaşırlar ve sorunlar çözülür. İletişim olmadan insanlık da var olamaz. Bu bağlamda iletişimi ekmek su gibi düşünürsek, yanlış, kalitesiz iletişim, yenen ekmeğin, içilen suyun zehir olmasına neden olabilir.

Levent Yağmuroğlu

Uzman Psikolog